Tętniak wewnątrzczaszkowy to miejscowe uwypuklenie tętnicy mózgu z poszerzeniem jej światła.
Tętniak powstaje w momencie, kiedy jedna z warstw budujących ścianę danej tętnicy mózgu jest osłabiona. Przepływająca przez nią krew powoduje w tym miejscu powiększające się “wybrzuszenie”, które z biegiem czasu może pęknąć.
Wyróżniamy dwa rodzaje tętniaków – workowate oraz wrzecionowate. Tętniaki workowate stanowią ok. 80% wszystkich tętniaków mózgu i lokalizują się głównie w miejscu rozwidlenia tętnic. Tętniaki wrzecionowate lokalizują się głównie na tętnicy podstawnej oraz środkowej mózgu.
Niepęknięte tętniaki wewnątrzczaszkowe u większości pacjentów nie dają żadnych objawów. Jednakże, w zależności od umiejscowienia tętniaka i jego wielkości, może uciskać okoliczne struktury. W takiej sytuacji mogą pojawić się objawy, np. m.in. ból głowy, opadanie powieki, zaburzenia widzenia.
Najczęściej tętniaki lokalizują się na tętnicy łączącej przedniej (ok 35%) i występują głównie u kobiet.
Tętniaki powstają głównie u pacjentów, którzy palą papierosy, chorują na nadciśnienie tętnicze, są w średnim wieku (ok 50 roku życia). Czynniki genetyczne również odgrywają istotną rolę w powstawaniu tętniaka, tak samo jak wady wrodzone budowy ściany tętnicy mózgu czy stany zapalne w ścianach naczyń. Ryzyko wystąpienia tętniaka jest wyższe u kobiet. Tętniaki wewnątrzczaszkowe częściej pojawiają się u pacjentów, u których w rodzinie występowało krwawienie podpajęczynówkowe.
Ryzyko pęknięcia tętniaka jest rośnie wraz ze wzrostem średnicy tętniaka.
Pęknięcie tętniaka wewnątrzczaszkowego powoduje głównie krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej. Jest to przestrzeń między blaszką opony pajęczej, a oponą miękką, które otaczają mózgowie i rdzeń kręgowy. Przestrzeń podpajęczynówkowa jest wypełniona płynem mózgowo rdzeniowym.
Pęknięcie tętniaka wewnątrzczaszkowego jest najczęstszą nieurazową przyczyną krwawienia podpajęczynówkowego (ok. 80%). Jest to stan zagrożenia życia.
Objawami towarzyszącymi pękniętemu tętniakowi są:
Przy masywnym krwawieniu dochodzi również do zaburzeń świadomości, śpiączki, a nawet zgonu (nawet ok 50% pacjentów).
Przebyte krwawienie podpajęczynówkowe stanowi ryzyko ponownego krwotoku, które najczęściej występuje w pierwszej dobie po krwawieniu (ok. 4%). Krwawienie podpajęczynówkowe może doprowadzić do bezpośredniego uszkodzenia mózgu, skurczu naczyń mózgowych oraz udaru niedokrwiennego.
U ok 25% pacjentów po krwawieniu występuje wodogłowie (zwiększenie objętości płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu). To w konsekwencji prowadzi do zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego i pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. W przypadku wystąpienia wodogłowia mogą pojawić się zaburzenia pamięci, zaburzenia równowagi, problemy z koordynacją ruchów, nadmierna senność oraz zaburzenia pamięci.
